Ημερομηνία δημοσίευσης: 01/11/2009
Του Μαρκ Γουάισμπροτ, The Guardian
Ένα από τα στερεότυπα που αναπαράγει καθημερινά ο διεθνής οικονομικός Τύπος είναι ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει να κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να δημιουργήσουν ένα φιλικό περιβάλλον για τις ξένες επιχειρήσεις και να ακολουθούν πιστά τις συστάσεις για μια ορθόδοξη (νεοφιλελεύθερη) πολιτική στον μακροοικονομικό τομέα.
Μαντέψτε όμως ποια χώρα αναμένεται φέτος να έχει την ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη στην αμερικανική ήπειρο: η Βολιβία. Ο πρώτος ιθαγενής πρόεδρος της χώρας, ο Έβο Μοράλες, εξελέγη το 2005 και ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο του 2006. Η Βολιβία, η φτωχότερη χώρα της Νότιας Αμερικής, ακολουθούσε τις συστάσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για 20 συνεχή χρόνια και διέθετε χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα από εκείνο που είχε πριν 27 χρόνια.
Ο Μοράλες έστειλε το ΔΝΤ σπίτι του τρεις μόλις μήνες αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά του. Στη συνέχεια, επανεθνικοποίησε τη βιομηχανία των υδρογονανθράκων (κυρίως το φυσικό αέριο). Φυσικά αυτό δεν άρεσε και πολύ στη διεθνή επιχειρηματική κοινότητα. Όπως δεν άρεσε και η απόφαση της Βολιβίας να αποσυρθεί, τον Μάιο του 2007, από την επιτροπή διαιτησίας της Παγκόσμιας Τράπεζας που συνήθιζε να επιλύει όλες τις διαμάχες προς όφελος των επιχειρήσεων και σε βάρος των κυβερνήσεων.
Όμως η επανεθνικοποίηση των υδρογονανθράκων αύξησε σημαντικά τα κρατικά έσοδα (το ΑΕΠ της Βολιβίας είναι μόλις 16,6 δισεκατομμύρια δολάρια για έναν πληθυσμό 10 εκατομμυρίων). Τα έσοδα αυτά αποδείχτηκαν εξαιρετικά χρήσιμα σε μια κυβέρνηση που θέλει να προωθήσει την ανάπτυξη ή τουλάχιστον να την συντηρήσει σε καιρούς παγκόσμιας ύφεσης.
Οι δημόσιες επενδύσεις αυξήθηκαν από 6,3% του ΑΕΠ το 2005 σε 10,5% το 2009. Η οικονομική ανάπτυξη της Βολιβίας σε συνθήκες ύφεσης γίνεται ακόμη πιο αξιοσημείωτη από το γεγονός ότι ή χώρα επλήγη από τη μείωση των τιμών στα κυριότερα εξαγωγικά της προϊόντα -το φυσικό αέριο και τα μεταλλεύματα- καθώς και την απώλεια εμπορικών προνομίων, στην αγορά των ΗΠΑ. Η κυβέρνηση Μπους έκοψε αυτά τα προνόμια υποτίθεται για να τιμωρήσει τη Βολιβία για την ανεπαρκή συνεργασία της στον "πόλεμο κατά των ναρκωτικών".
Στην πραγματικότητα, η Βολιβία είχε αποπέμψει τον Αμερικανό πρεσβευτή εξαιτίας αποδείξεων ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ υποστήριζε την αντιπολίτευση στην κυβέρνηση Μοράλες. Τα εμπορικά αντίποινα ακολούθησαν. Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση Ομπάμα δεν άλλαξε μέχρι τώρα την αμερικανική πολιτική απέναντι στη Βολιβία. Αλλά και η Βολιβία απέδειξε ότι μπορεί να τα πάει μια χαρά χωρίς την συνεργασία της Ουάσιγκτον.
Ο αριστερός πρόεδρος του Εκουαδόρ, ο Ραφαέλ Κορέα, είναι ένας αριστερός οικονομολόγος που, πολύ πριν την εκλογή του τον Δεκέμβριο του 2006, είχε κατανοήσει τα όρια του νεοφιλελεύθερου δόγματος. Ανέλαβε τα καθήκοντά του το 2007 και συγκρότησε ένα διεθνές δικαστήριο για να εξετάσει τη νομιμότητα του χρέους της χώρας του. Τον Νοέμβριο του 2008, η επιτροπή αποφάνθηκε ότι ένα μέρος του χρέους δεν είχε συναφθεί με νόμιμο τρόπο και τον Δεκέμβριο ο Κορέα ανακοίνωσε ότι η κυβέρνησή του διαγράφει 3,2 δισεκατομμύρια δολάρια από το εξωτερικό χρέος της. Μπορεί να δαιμονοποιήθηκε από τον διεθνή οικονομικό Τύπο, αλλά το μέτρο τελικά απέδωσε.
Η κυβέρνηση Κορέα προκάλεσε επίσης την οργή των ξένων επενδυτών με την επαναδιαπραγμάτευση των συμφωνιών που είχαν υπογραφεί με μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες. Και άντεξε στην πίεση της Chevron και των ισχυρών συμμάχων της στην Ουάσιγκτον προκειμένου να άρει μια αγωγή ύψους 27 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την μόλυνση των ακτών του Εκουαδόρ.
Πώς τα πήγε το Εκουαδόρ; Η ανάπτυξη κυμάνθηκε στο 4,5% τα πρώτα δύο χρόνια, οι κρατικές επενδύσεις στην υγεία διπλασιάστηκαν και οι κρατικές επενδύσεις εν γένει αυξήθηκαν ως ποσοστό του ΑΕΠ από το 5,4% στο 8,3% την τελευταία διετία. Αυτό συνοδεύτηκε από τον διπλασιασμό των παροχών προς τα φτωχά νοικοκυριά και μια αύξηση ύψους 474 εκατομμυρίων δολαρίων για στεγαστικά προγράμματα.
Το Εκουαδόρ επλήγη σοβαρά από την μείωση κατά 77% στις εξαγωγές πετρελαίου από τον Ιούνιο του 2008 ώς τον Φεβρουάριο του 2009. Παρ' όλα αυτά αντεπεξήλθε στη θύελλα αρκετά καλά. Πολλές άλλες ανορθόδοξες πολιτικές, πέραν της διαγραφής του χρέους, βοήθησαν το Εκουαδόρ να αναζωογονήσει την οικονομία του χωρίς να εξαντλήσει τα συναλλαγματικά αποθέματά του. Το Εκουαδόρ έχει προσδέσει το νόμισμα του στο αμερικανικό δολάριο χάνοντας έτσι τη δυνατότητα για οποιοδήποτε μονεταριστικό μέτρο που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την ύφεση.
Αντιθέτως, το Εκουαδόρ κατόρθωσε να συνάψει συμφωνίες με την Κίνα για την προκαταβολή ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων για την εξαγωγή πετρελαίου και τη χορήγηση ενός ακόμη δισεκατομμυρίου δολαρίων ως δάνειο. Η κυβέρνηση άρχισε επίσης να πιέζει τις τράπεζες της χώρας να επαναπατρίσουν ένα μέρος των αποθεμάτων τους που διατηρούσαν μέχρι τότε στο εξωτερικό. Η κίνηση αυτή αναμένεται να επιστρέψει στο Εκουαδόρ 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ και η Κεντρική Τράπεζα της χώρας άρχισε τον επαναπατρισμό 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων με σκοπό να χρηματοδοτήσει ένα σημαντικό πακέτο μέτρων για την αναζωογόνηση της οικονομίας. Η ανάπτυξη αναμένεται να κυμανθεί φέτος στο 1%, μια διόλου άσχημη επίδοση αν αναλογιστεί κανείς την κατάσταση στο υπόλοιπο ημισφαίριο - για παράδειγμα, το Μεξικό αναμένεται να γνωρίσει μια μείωση του ΑΕΠ κατά 7,5% μέσα στο 2009.
Σύμφωνα με τη συνήθη δημοσιογραφική κάλυψη για τις εξελίξεις στη Βολιβία και το Εκουαδόρ, οι δύο χώρες αποτελούν θύματα λαϊκιστικών, σοσιαλιστικών και "αντιαμερικανικών" κυβερνήσεων -πλήρως ευθυγραμμισμένων φυσικά με την Βενεζουέλα του Ούγκο Τσάβες και την Κούβα- και βαδίζουν στην καταστροφή.
Η αλήθεια είναι ότι και οι δύο χώρες έχουν ακόμη να αντιμετωπίσουν πολλές προκλήσεις. Και η πιο σημαντική από αυτές θα αφορά την εφαρμογή οικονομικών στρατηγικών που μπορούν να διαφοροποιήσουν και να αναπτύξουν τις οικονομίες τους μακροπρόθεσμα. Όμως έχουν κάνει μια καλή αρχή μέχρι τώρα αποδίδοντας στα στερεότυπα του οικονομικού κατεστημένου -στην Ουάσιγκτον και την Ευρώπη- τον σεβασμό που τους αξίζει.
Πηγή : Αυγή
Ένα από τα στερεότυπα που αναπαράγει καθημερινά ο διεθνής οικονομικός Τύπος είναι ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει να κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να δημιουργήσουν ένα φιλικό περιβάλλον για τις ξένες επιχειρήσεις και να ακολουθούν πιστά τις συστάσεις για μια ορθόδοξη (νεοφιλελεύθερη) πολιτική στον μακροοικονομικό τομέα.
Μαντέψτε όμως ποια χώρα αναμένεται φέτος να έχει την ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη στην αμερικανική ήπειρο: η Βολιβία. Ο πρώτος ιθαγενής πρόεδρος της χώρας, ο Έβο Μοράλες, εξελέγη το 2005 και ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο του 2006. Η Βολιβία, η φτωχότερη χώρα της Νότιας Αμερικής, ακολουθούσε τις συστάσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για 20 συνεχή χρόνια και διέθετε χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα από εκείνο που είχε πριν 27 χρόνια.
Ο Μοράλες έστειλε το ΔΝΤ σπίτι του τρεις μόλις μήνες αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά του. Στη συνέχεια, επανεθνικοποίησε τη βιομηχανία των υδρογονανθράκων (κυρίως το φυσικό αέριο). Φυσικά αυτό δεν άρεσε και πολύ στη διεθνή επιχειρηματική κοινότητα. Όπως δεν άρεσε και η απόφαση της Βολιβίας να αποσυρθεί, τον Μάιο του 2007, από την επιτροπή διαιτησίας της Παγκόσμιας Τράπεζας που συνήθιζε να επιλύει όλες τις διαμάχες προς όφελος των επιχειρήσεων και σε βάρος των κυβερνήσεων.
Όμως η επανεθνικοποίηση των υδρογονανθράκων αύξησε σημαντικά τα κρατικά έσοδα (το ΑΕΠ της Βολιβίας είναι μόλις 16,6 δισεκατομμύρια δολάρια για έναν πληθυσμό 10 εκατομμυρίων). Τα έσοδα αυτά αποδείχτηκαν εξαιρετικά χρήσιμα σε μια κυβέρνηση που θέλει να προωθήσει την ανάπτυξη ή τουλάχιστον να την συντηρήσει σε καιρούς παγκόσμιας ύφεσης.
Οι δημόσιες επενδύσεις αυξήθηκαν από 6,3% του ΑΕΠ το 2005 σε 10,5% το 2009. Η οικονομική ανάπτυξη της Βολιβίας σε συνθήκες ύφεσης γίνεται ακόμη πιο αξιοσημείωτη από το γεγονός ότι ή χώρα επλήγη από τη μείωση των τιμών στα κυριότερα εξαγωγικά της προϊόντα -το φυσικό αέριο και τα μεταλλεύματα- καθώς και την απώλεια εμπορικών προνομίων, στην αγορά των ΗΠΑ. Η κυβέρνηση Μπους έκοψε αυτά τα προνόμια υποτίθεται για να τιμωρήσει τη Βολιβία για την ανεπαρκή συνεργασία της στον "πόλεμο κατά των ναρκωτικών".
Στην πραγματικότητα, η Βολιβία είχε αποπέμψει τον Αμερικανό πρεσβευτή εξαιτίας αποδείξεων ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ υποστήριζε την αντιπολίτευση στην κυβέρνηση Μοράλες. Τα εμπορικά αντίποινα ακολούθησαν. Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση Ομπάμα δεν άλλαξε μέχρι τώρα την αμερικανική πολιτική απέναντι στη Βολιβία. Αλλά και η Βολιβία απέδειξε ότι μπορεί να τα πάει μια χαρά χωρίς την συνεργασία της Ουάσιγκτον.
Ο αριστερός πρόεδρος του Εκουαδόρ, ο Ραφαέλ Κορέα, είναι ένας αριστερός οικονομολόγος που, πολύ πριν την εκλογή του τον Δεκέμβριο του 2006, είχε κατανοήσει τα όρια του νεοφιλελεύθερου δόγματος. Ανέλαβε τα καθήκοντά του το 2007 και συγκρότησε ένα διεθνές δικαστήριο για να εξετάσει τη νομιμότητα του χρέους της χώρας του. Τον Νοέμβριο του 2008, η επιτροπή αποφάνθηκε ότι ένα μέρος του χρέους δεν είχε συναφθεί με νόμιμο τρόπο και τον Δεκέμβριο ο Κορέα ανακοίνωσε ότι η κυβέρνησή του διαγράφει 3,2 δισεκατομμύρια δολάρια από το εξωτερικό χρέος της. Μπορεί να δαιμονοποιήθηκε από τον διεθνή οικονομικό Τύπο, αλλά το μέτρο τελικά απέδωσε.
Η κυβέρνηση Κορέα προκάλεσε επίσης την οργή των ξένων επενδυτών με την επαναδιαπραγμάτευση των συμφωνιών που είχαν υπογραφεί με μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες. Και άντεξε στην πίεση της Chevron και των ισχυρών συμμάχων της στην Ουάσιγκτον προκειμένου να άρει μια αγωγή ύψους 27 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την μόλυνση των ακτών του Εκουαδόρ.
Πώς τα πήγε το Εκουαδόρ; Η ανάπτυξη κυμάνθηκε στο 4,5% τα πρώτα δύο χρόνια, οι κρατικές επενδύσεις στην υγεία διπλασιάστηκαν και οι κρατικές επενδύσεις εν γένει αυξήθηκαν ως ποσοστό του ΑΕΠ από το 5,4% στο 8,3% την τελευταία διετία. Αυτό συνοδεύτηκε από τον διπλασιασμό των παροχών προς τα φτωχά νοικοκυριά και μια αύξηση ύψους 474 εκατομμυρίων δολαρίων για στεγαστικά προγράμματα.
Το Εκουαδόρ επλήγη σοβαρά από την μείωση κατά 77% στις εξαγωγές πετρελαίου από τον Ιούνιο του 2008 ώς τον Φεβρουάριο του 2009. Παρ' όλα αυτά αντεπεξήλθε στη θύελλα αρκετά καλά. Πολλές άλλες ανορθόδοξες πολιτικές, πέραν της διαγραφής του χρέους, βοήθησαν το Εκουαδόρ να αναζωογονήσει την οικονομία του χωρίς να εξαντλήσει τα συναλλαγματικά αποθέματά του. Το Εκουαδόρ έχει προσδέσει το νόμισμα του στο αμερικανικό δολάριο χάνοντας έτσι τη δυνατότητα για οποιοδήποτε μονεταριστικό μέτρο που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την ύφεση.
Αντιθέτως, το Εκουαδόρ κατόρθωσε να συνάψει συμφωνίες με την Κίνα για την προκαταβολή ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων για την εξαγωγή πετρελαίου και τη χορήγηση ενός ακόμη δισεκατομμυρίου δολαρίων ως δάνειο. Η κυβέρνηση άρχισε επίσης να πιέζει τις τράπεζες της χώρας να επαναπατρίσουν ένα μέρος των αποθεμάτων τους που διατηρούσαν μέχρι τότε στο εξωτερικό. Η κίνηση αυτή αναμένεται να επιστρέψει στο Εκουαδόρ 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ και η Κεντρική Τράπεζα της χώρας άρχισε τον επαναπατρισμό 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων με σκοπό να χρηματοδοτήσει ένα σημαντικό πακέτο μέτρων για την αναζωογόνηση της οικονομίας. Η ανάπτυξη αναμένεται να κυμανθεί φέτος στο 1%, μια διόλου άσχημη επίδοση αν αναλογιστεί κανείς την κατάσταση στο υπόλοιπο ημισφαίριο - για παράδειγμα, το Μεξικό αναμένεται να γνωρίσει μια μείωση του ΑΕΠ κατά 7,5% μέσα στο 2009.
Σύμφωνα με τη συνήθη δημοσιογραφική κάλυψη για τις εξελίξεις στη Βολιβία και το Εκουαδόρ, οι δύο χώρες αποτελούν θύματα λαϊκιστικών, σοσιαλιστικών και "αντιαμερικανικών" κυβερνήσεων -πλήρως ευθυγραμμισμένων φυσικά με την Βενεζουέλα του Ούγκο Τσάβες και την Κούβα- και βαδίζουν στην καταστροφή.
Η αλήθεια είναι ότι και οι δύο χώρες έχουν ακόμη να αντιμετωπίσουν πολλές προκλήσεις. Και η πιο σημαντική από αυτές θα αφορά την εφαρμογή οικονομικών στρατηγικών που μπορούν να διαφοροποιήσουν και να αναπτύξουν τις οικονομίες τους μακροπρόθεσμα. Όμως έχουν κάνει μια καλή αρχή μέχρι τώρα αποδίδοντας στα στερεότυπα του οικονομικού κατεστημένου -στην Ουάσιγκτον και την Ευρώπη- τον σεβασμό που τους αξίζει.
Πηγή : Αυγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου